สุโขทัยในระยะเริ่มแรกมีรูปแบบการปกครองที่เรียกกันในภายหลังว่า “พ่อปกครองลูก” กล่าวคือ ผู้นำมีความใกล้ชิดกับพลเมืองมากเหมือนอย่างความสัมพันธ์พ่อ - ลูก ในระยะหลังเมื่ออาณาจักรมีความซับซ้อนมากขึ้น ได้ผันมาใช้คติมหาธรรมราชาและคติเขมรบางประการ ทำให้ความสัมพันธ์ระหว่างผู้นำกับพลเมืองมีความเป็นทางการมากขึ้น สังเกตได้จากพระนามของกษัตริย์สุโขทัยในช่วงต้นเป็นพ่อขุน-. และครึ่งหลังไปจะเป็นสมเด็จพระมหาธรรมราชา หรือ พญา (ไม่ใช่พระยา) แต่ไม่ว่าในยุคสมัยใด พระพุทธศาสนามีบทบาทอยู่เสมอในการสั่งสอนธรรมะที่เกี่ยวกับการปกครอง
ตัวชี้วัด มฐ ส4.3 เข้าใจความเป็นมาของชาติไทย วัฒนธรรม ภูมิปัญญาไทย มีความรัก ความภูมิใจและธำรงความเป็นไทย
ตัวชี้วัด ป.4/1 อธิบายพัฒนาการของอาณาจักรสุโขทัยโดยสังเขป
ตัวชี้วัด ป.4/3 อธิบายภูมิปัญญาไทยที่สำคัญสมัยสุโขทัยที่น่าภาคภูมิใจและควรค่าแก่การอนุรักษ์
จุดประสงค์
1 อธิบายลักษณะเด่นของคติทางการปกครองของสุโขทัยได้
2 เปรียบเทียบความแตกต่างระหว่างคติการปกครองของสุโขทัยครึ่งแรกและครึ่งหลัง
3 เห็นคุณค่าภูมิปัญญาไทยด้านการเมืองการปกครอง
1 ใบงานที่ 6 เรื่อง ปกครองอย่างสุโขทัย ปกครองอย่างเป็นธรรม
2 การถาม-ตอบ
3 การเล่นเกม